Ik zie op dit moment dat er veel bedrijven zijn, waar veel MOET … en dat is uiteindelijk, altijd, erg vermoeiend. Het laat de motivatie van mensen enorm dalen. “Ik moet dat doen” wordt vaak in gang gezet vanuit een angstige houding, zonder motivatie, zonder enthousiasme. De kans is bovendien ook groot dat je bij “Ik zou dat moeten doen” terecht komt. En dat leidt dan weer vaak tot piekeren en uitstellen. Het vergt moed om de “zou moeten” gewoon om te zetten in bewuste actie: MOED.
In onze maatschappij met een groeiend aantal burn-outgevallen lijkt het alsof leiders NOG voorzichtiger worden. De maatschappij dicteert ons dat mensen zich goed moeten voelen. Het neigt zelf naar ‘altijd goed’ moeten voelen, wat een utopie is 😉. Daardoor durven veel leiders niet meer te zeggen wat MOET gebeuren. En dat is wel nodig, want er moet nu eenmaal vanalles gebeuren. Het gaat hier vooral over houding en communicatie. Wat ontbreekt is DUIDELIJKHEID in de verwachtingen en de MOED om dat ook uit te spreken op het JUISTE MOMENT. Te vaak wordt er gewacht en “voorzichtig” verder gewerkt, waarbij dingen getolereerd worden, irritaties en emoties onderdrukt worden tot de bom ontploft of de snaar breekt. Wat we niet willen ‘krijgen’ we dan toch! Je kan deze vicieuze cirkel stoppen.
Hoe duidelijk ben jij in je INTENTIE (en HOE je die COMMUNICEERT)?
Moed is een woord dat we kennen uit onze geschiedenis. Churchill was moedig. De Galliërs waren moedig. Alexander de Grote was een moedige krijger… Tijdens mijn managementopleiding aan de Vlerickschool is het woord me echter nooit opgevallen. Het werd daar niet gedoceerd. Ik schreef wel eerder dat leiderschap zich net door MOED onderscheidt van management (waar MOET nog teveel wordt ingezet vanuit druk of positie). Moed maakt ook het verschil tussen een effectieve leider en niet-effectieve leider.
Laat ons eens kijken naar enkele kritische situaties waar moed niet alleen nodig, maar vaak zelfs noodzakelijk is. Laten we daarvoor even terug gaan naar wat een leider doet: een leider zorgt ervoor dat een groep van mensen in beweging komt om dat gemeenschappelijk doel te bereiken.
Waar heb jij als leider MOED nodig?
Een beslissing nemen en vertrekken.
Zelden heb je als ondernemer of leider alle gewenste gegevens om met 100 % zekerheid een keuze te maken. Op een bepaald moment wordt van jou gewoon verwacht dat je een knoop doorhakt. Verder analyseren en zoeken verlamt soms het hele gebeuren. Het vergt moed om een keuze te maken en daarvoor te gaan. Het blijft ook moed vragen om nadien bij te sturen als het nodig is.
Alle dromen zijn te verwezenlijken, als we de moed hebben om er echt voor te gaan. (Walt Disney)
Op koers blijven, ook als de zee woelig wordt.
Eens de keuze gemaakt, heb je één zekerheid. Er zullen altijd nieuwe uitdagingen om de hoek komen kijken. Het vraagt weer moed om als kapitein van het schip op koers te blijven en door te gaan.
Het lijkt op deze plek contradictorisch, maar het vergt ook moed om als dat nodig is je doel bij te stellen en een nieuwe koers te kiezen. “Stick to the plan” kan op cruciale momenten meer lafheid dan moed betekenen.
Mensen aanmoedigen om hun verantwoordelijkheid op te nemen.
De beslissing nemen en vertrekken is één. Mensen daarin meekrijgen (zonder al het werk alleen te doen) is een andere kwestie. Als jij als leider moed toont en toelaat in de organisatie zullen mensen zich uiteindelijk ook vrijer en erkent voelen. Dat is de basis van waaruit ze zelf nieuwe initiatieven kunnen nemen en ook hun nek zullen durven uitsteken en hun verantwoordelijkheid opnemen.
Je hebt de keuze tussen moed of gemak. Je kan ze echter niet tegelijk kiezen. (Brenée Brown)
Zeggen wat er te zeggen valt.
Hier zit misschien de grootste uitdaging tegenwoordig. Het vergt moed om rechtuit en integer te communiceren op het juiste moment. Het is vaak de moeilijkere weg kiezen in de communicatie, die leidt naar vertrouwen op de langere termijn. Dat vertrouwen is de basis om gehoord te worden en gerespecteerd te worden als leider. Het is moed die je op de juiste weg zet. Bijna altijd komt hier ook kwetsbaarheid bij kijken. Kwetsbaarheid om jezelf te zijn en als het ware in je ziel te laten kijken. Dat betekent ook soms aangeven dat je het (ook niet) niet weet … Zeggen wat er te zeggen valt, betekent ook dat in de organisatie, zowel jij als je medewerker, aanspreekbaar bent op beloftes die gemaakt zijn of engagementen die genomen worden. Angst voor conflict is vaak een teken van onvoldoende vertrouwen. Dit kan een gebrek aan onderling vertrouwen zijn (en dan is het een prioriteit om daaraan écht te gaan bouwen), maar vaak is ook gestoeld op onvoldoende zelfvertrouwen. Vertrouwen kan maar bestaan en groeien als je zelf ook echt toont. Conflict is echter noodzakelijk op het pad van groei. Verschil kan dus ook positief zijn. Het brengt meer stof tot nadenken en leiden tot anders werken, verbetering en nieuwe inzichten. Het is net door de wrijving met de borstel dat de schoen gaat blinken. Moed is nodig om door de angst te gaan en toch je mening te uiten, die mogelijk op dat moment niet volledig strookt met hoe anderen naar de situatie kijken.
Het vraagt moed om op te staan en te spreken. Het vraagt ook moed om te gaan zitten en te luisteren. (Winston Churchill)
Fouten toestaan.
Om te groeien met je bedrijf zal het noodzakelijk zijn om ongekende wegen te verkennen en nieuwe dingen te ontwikkelen. Daarbij is risico nemen onvermijdelijk. Fouten maken is daarbij een essentieel onderdeel. Risico kan niet zonder falen. Het vraagt durf om te falen. Het vraagt ook durf, moed en vertrouwen van de leider om dit toe te staan. Falen hoort ook leren. Enkel door te leren ga je groeien.
De pluimen op de hoed steken van de persoon die ze verdient.
Teams ontstaan pas als mensen voelen dat er onderling vertrouwen en respect is. Dat betekent ook dat er erkenning kan gegeven worden voor de dingen die gedaan worden of voor een stimulerende attitude. Het is een uitspraak van mijn eerste werkgever, die ik nooit zal vergeten. Wees attent om als leidinggevende steeds de pluimen op de hoed van je medewerker(s) te steken en trek de erkenning niet naar jezelf. Je voedt op die cruciale moment het vertrouwen van je team en dat komt nadien altijd in veelvoud terug.
De realiteit zien zoals ze is.
Moed is niet hetzelfde als onrealistisch optimisme. Moed vraagt net om die roze bril af te zetten en de situatie te bekijken én te benoemen zoals ze is. Dat is immers het vertrekpunt. Doe je dat niet, dan betaal je daar later dubbel en dik voor terug.
Je waarden écht leven.
De ultieme maatstaf heb je altijd bij. Jij voelt immers wat voor jou belangrijk is. Dit is iets wat elke authentieke leider te leren heeft. Voelen is iets wat op school niet geleerd wordt. Sterker nog, bij velen wordt voelen spijtig genoeg afgeleerd, terwijl daar juist een bron van kracht zit. Moed betekent immers niet dat je de angst niet voelt, wel dat je op dat moment durft voelen wat belangrijk is en van daaruit spreekt of actie onderneemt. Het is je gevoel dat aangeeft wat nodig is. Het vraagt altijd moed om op kritische momenten of momenten van weerstand of twijfel te kiezen voor je waarden en van daaruit te leven en te spreken.
De ultieme maatstaf voor iemand zit niet in de momenten waar het comfortabel is, maar op de momenten dat er weerstand en tegenspraak is.
(Martin Luther King)
Neem je moed bij elkaar en ga voor de acties en de communicatie die er toe doen.
Wat Rita ondervond: “Van zodra ze ging focussen en actie ondernemen op die zaken die er toe doen, kwam er beweging in de vastgeroeste dilemma’s”
Moed is niet aangeboren. Het is een kwestie van oefenen en actie ondernemen, ook als je angst voelt. Het begint altijd met een klein momentje van moed, en nog één, en nog één, … 😉